Uzlaşma Nedir?

Uzlaşma, Ceza Muhakemesi Kanunu’nun (CMK) 253 ve 254. maddelerinde düzenlenen; fail ile mağdurun, suçtan doğan uyuşmazlığı devlet yargısı dışında, uzlaştırmacı aracılığıyla çözdüğü alternatif bir çözüm yöntemidir.
Amaç, taraflar arasındaki uyuşmazlığı gönüllülük, gizlilik ve tarafsızlık esasları çerçevesinde kısa sürede sonuca ulaştırmaktır.

 

Uzlaşma Süreci Nasıl İşler?

Uzlaştırma süreci, savcılık veya mahkeme aşamasında yürütülebilir. Süreç şu adımlardan oluşur:

1. Dosyanın Uzlaştırmaya Uygunluğunun Tespiti

Savcılık veya mahkeme, işlenen suçun uzlaştırmaya tabi olup olmadığını değerlendirir.
Uzlaşmaya tabi suçlar genellikle şahsi hakka konu, kamu düzenini ağır şekilde ilgilendirmeyen suçlardır (örneğin mala zarar verme, hakaret, basit yaralama vb.).

2. Uzlaştırmacının Görevlendirilmesi

Uygun görülen dosya, Adalet Bakanlığı Arabuluculuk Daire Başkanlığı siciline kayıtlı uzlaştırmacıya tevdi edilir.
Görevlendirme, sistem üzerinden rastgele (otomatik) yapılır.

3. Taraflara Davet ve Bilgilendirme

Uzlaştırmacı, taraflarla iletişime geçerek sürecin amacını ve işleyişini açıklar. Taraflar, sürece gönüllü olarak katılır.
Bu aşamada, gizlilik esasına sıkı şekilde uyulur.

4. Görüşme ve Müzakere Süreci

Taraflar ayrı ayrı veya birlikte görüşmelere katılabilir. Uzlaştırmacı, tarafların iradesini yönlendirmeden, adil ve tarafsız biçimde iletişimi kolaylaştırır.
Amaç, tarafların karşılıklı anlayışla bir çözüm bulmasıdır (örneğin özür, maddi tazminat, bağış, sosyal faaliyet vb.).

5. Uzlaşma Belgesi Düzenlenmesi

Anlaşma sağlanırsa, uzlaştırma belgesi hazırlanır ve taraflarca imzalanır.
Bu belge, mahkeme kararı gibi bağlayıcıdır. Dosya, “uzlaşma sağlanmıştır” notuyla kapatılır.

6. Uzlaşmanın Sağlanamaması Durumu

Taraflar anlaşamazsa, dosya yeniden savcılığa veya mahkemeye gönderilir ve yargılama normal şekilde devam eder.
Bu durumda, uzlaşma girişimi yargılamaya olumsuz etkide bulunmaz.
 

Uzlaştırmacı Nasıl Olunur?

Uzlaştırmacı olmak isteyenler;

• Hukuk fakültesi mezunu olmalı,

• Adalet Bakanlığı onaylı Uzlaştırmacı Temel Eğitimini tamamlamalı,

• Bakanlık sınavında başarılı olarak uzlaştırmacı siciline kaydolmalıdır.

FSMVÜ Sürekli Eğitim Merkezi tarafından yürütülen Uzlaştırmacı Temel ve Yenileme Eğitimleri, bu sürecin ilk adımıdır. Eğitim sonunda katılımcılara FSMVÜ onaylı sertifika verilir.
 

Uzlaşmanın Avantajları

• Yargı süreci kısalır, mahkemelerin iş yükü azalır.

• Taraflar kendi çözümünü üretir, toplumsal barış güçlenir.

• Failin pişmanlığı ve mağdurun tatmini sağlanır.

• Sicil temizliği ve kamu yararı açısından olumlu sonuçlar doğurur.
   

Sonuç

Uzlaşma süreci, modern ceza adalet sistemlerinde onarıcı adalet anlayışının bir parçası olarak kabul edilir.
Hızlı, etkin ve gönüllü bir çözüm yöntemi olması nedeniyle hem mağdur hem fail için adil bir sonuç sağlar.


Uzlaştırmacı Temel Eğitimi için tıklayınız.


Uzlaştırmacı Yenileme Eğitimi için tıklayınız.